Wbrew zapewnieniom niektórych sprzedawców okna antywłamaniowe nie istnieją, a określenie "antywłamaniowe" stosowane powinno być raczej potocznie niż w celu określenia pewnej klasy produktów. Warto jednak zainteresować się poszczególnymi normami europejskimi opisującymi odporność okien na włamanie. Ostatnio wprowadzone zmiany ujednolicają kwestie wiążące się z badaniami stolarki okiennej oraz z jej klasyfikacją.
6 klas RC.
Nadal obowiązuje 6 klas odporności na włamanie. Trzy pierwsze opisują produkty, które mogą oprzeć się działaniu przypadkowego napastnika wyposażonego w niezbyt wyrafinowane narzędzia. Czas oporu dla drugiej i trzeciej klasy waha się od 3 do 5 minut, okna nie wydają się więc być wystarczającym zabezpieczeniem, jednak tych kilka minut najczęściej skutecznie zniechęca intruza. Klasy wyższe, od 4 do 6, dotyczą okien, które powinny wytrzymać atak zorganizowanej i profesjonalnej grupy z użyciem odpowiedniego sprzętu. Zastosowano natomiast nowe określenia klas odporności na włamanie. Oprócz nowej nazwy nie zmieniły one wiele w kwestii wymagań dotyczących parametrów stolarki okiennej. Ponowne opracowanie było jednak konieczne ze względu na potrzebę zrównania wymagań stawianych oknom i okuciom ze stanem rozwijającej się technologii. Wcześniejsza nazwa WK, czyli Widerstandsklassen odpowiada nowej - RC (Resistance Class), a WK2 do 6 ma swoje odpowiedniki w postać klas RC 2 do 6. W zasadzie obydwa skróty są tożsame i odpowiadają takim samym wartościom, ale po zatwierdzeniu nowej normy europejskiej EN 1627:2011 to RC stanowi prawidłowy sposób ich zapisu.
Największą zmianą w stosunku do poprzednio obowiązującej prenormy PN-ENV 1627:2006 jest podzielenie klasy RC 2. Okno opisane za pomocą klasy RC 2 N różni się od okna w klasie RC 2 rodzajem szyby zastosowanej do przeszklenia. RC 2 N (National), że w tym przypadku można zastosować wymagania poszczególnych państwa EEA, co oznacza, że może to być zarówno przeszklenie P2A, jak i zwykły pakiet szybowy czy nawet szyba pojedyncza, gdyż zależy to od minimalnych wymagań dla tej klasy w danym kraju członkowskim, jeżeli kraj ten określił dane wymagania minimalne. Okno o wyższej klasie odporności RC 2 z kolei wyposażyć należy w szybę o odporności na włamanie w klasie P4A.
Zmiany dotyczą jednak nie tylko określeń dla klas antywłamaniowości, ale przede wszystkich samych norm. Miejsce tymczasowych norm (z oznaczeniem ENV, gdzie V oznaczało Vornorme) wprowadzonych do katalogu Polskich Norm w 2006, czyli PN-ENV 1628:2006, PN-ENV 1629:2006, PN-ENV 1630:2006 i PN-ENV 1627:2006 (trzy normy badawcze oraz jedna klasyfikacyjna, ustalająca 6 klas odporności na włamanie) 21 lipca 2011 zajęły normy europejskie PN-EN 1627:2011, PN-EN 1628:2011, PN-EN 1629:2011 oraz PN-EN 1630:2011, co oznacza ujednolicenie kwestii wiążących się z badaniami oraz klasyfikacją okien. Oprócz wprowadzenia angielskiego skrótu RC norma rozszerzyła swój zakres również na inne wyroby budowlane, jak ściany osłonowe i kraty.
Okno jako całość
Od lat panuje mylne przekonanie, że na odporność okna na włamanie wpływają poszczególne jego części składowe, jak okucia czy szyby, a wyższa klasa antywłamaniowości jednego z elementów zadecyduje o jakości całego produktu. Nic bardziej mylnego. Użycie komponentów o podwyższonej odporności nie gwarantuje, że okno również będzie przejawiało podobne właściwości, a utożsamianie klasy odporności dla okna z klasą szyby jest błędem. Tym samym antywłamaniowa charakterystyka okna nie będzie dotyczyła okuć czy szyby, a okna jako całości. Miejmy nadzieję, że również podzielenie drugiej klasy antywłamaniowości nie wpłynie na kolejne nieporozumienia, a inwestorzy nie zaczną utożsamiać ze sobą RC 2 oraz RC 2 N.
Egzamin z okien
Najważniejsze jest nie zdawanie się na intuicję, a zapoznanie się ze świadectwem badań lub treścią raportu klasyfikacyjnego wraz ze świadectwem sporządzanym każdorazowo przez daną jednostkę badawczą, laboratorium. Producent oferujący okna antywłamaniowe powinien posiadać dla nich odpowiednie świadectwo, z którego jednoznacznie wynika, że dany produkt przeszedł jasno określone badania, uzyskując daną klasę odporności na włamanie. W myśl normy PN-EN 1627:2011 raport powinien zawierać m.in. wymiary produktu poddanego badaniu, określenie strony ataku oraz opis przeprowadzonych przez potencjalnego włamywacza czynności, informacje dotyczące zastosowanych okuć oraz szyb oraz odniesienie do instrukcji montażu stolarki. Niemożliwe jest bowiem podanie jednego obowiązującego sposobu zabudowy dla wszystkich okien o podwyższonej odporności na włamanie, a zachowanie odpowiednich parametrów możliwe będzie tylko poprzez kierowanie się według zaleceń producentów.
Także w zakresie testów statycznych dla klasy RC 1 N wprowadzono pewne obostrzenia. W teście obciążenia skrzydła okno dodatkowo poddaje się obciążeniu statycznemu w płaszczyźnie równoległej skrzydła. W testach dynamicznych dla okien klasy RC 1 - RC 3 natomiast 30-kilogramowy worek zamieniono na element udarowy o ciężarze 50 kg z zamontowanymi dwoma oponami, który uderza w okno w wyznaczone miejsce. Jeśli zaś chodzi o test manualny, dla klasy RC 1 został przyporządkowany zestaw narzędzi nie służy do włamania, lecz do demontażu poszczególnych elementów łatwo usuwalnych i pozwalających na uzyskanie dostępu (punkt 8 PN-EN 1627 i punkt 7.2 PN-EN 1630), natomiast dla klas pozostałych zestawy poszerzono.
aluplast
Niezmienne w stosunku do poprzednich ustaleń okna poddawane są też badaniom na obciążenia statyczne, które polega na wywieraniu nacisku za pomocą siłownika w określone miejsca. W ten sposób sprawdza się wytrzymałość narożników wypełnienia, punktów ryglowania oraz punktów pomiędzy miejscami ryglowania. W zależności od badanej klasy obciążenia odpowiadają ciężarowi od 150 do 1500 kg. W efekcie próbka ugina się.
Inwestor i dystrybutor muszą byc jednak świadomi, że dla różnych konstrukcji okien przeprowadza się różne badania. Wynik badań na oknie jednoskrzydłowym uchylnym nie będzie współmierne z badaniem przeprowadzonym na oknie rozwierno-uchylnym mimo podobieństw obydwu konstrukcji. Podobnie jest z oknami o różnych wymiarach - ich zmiana może powodować konieczność zmiany ilości punktów ryglowania. Kolejne wprowadzane normy to wyjście na przeciw oczekiwaniom klientów. Dzięki temu po zapoznaniu się z certyfikatami czy świadectwami badań produktów danego producenta będą mogli samodzielnie podjąć decyzję odnośnie okna odpowiedniego do danej inwestycji.
Jeśli interesuje Ciebie jak wygląda badanie odporności okien na włamanie w praktyce, to zapraszamy do lektury artykułu - Okna antywłamaniowe.
Współpraca merytoryczna: Bogdan Wójtowicz, kierownik techniczny Laboratorium Techniki Budowlanej
